DE-on is de Duurzame Energie- en Ontwikkelingsmaatschappij Flevoland. Sinds de oprichting in 2014 wil de stichting de energietransitie in Flevoland versnellen en helpt het initiatiefnemers in Flevoland bij de realisatie van duurzame energie- en energiebesparingsprojecten.
We gaan in gesprek met Gerrit Jan Zijlstra, eigenaar van Zijlstra Management & Advies en lid van de Raad van Toezicht van DE-on over zijn rol binnen de RvT, het versnellen van de energietransitie, de hoogtepunten van DE-on én zijn visie op de energietransitie en klimaatambities van de provincie de komende jaren.
Sinds de oprichting van DE-on bent u betrokken in de Raad van Toezicht. Kunt u meer vertellen over uw rol binnen de RvT?
Samen met Hans Schut en Max Oosterhuis vormt Gerrit Jan Zijlstra de Raad van Toezicht van DE-on.
Gerrit Jan: “Binnen de RvT hebben we geen strikte taakverdeling. Bij de oprichting hebben we er wel voor gezorgd dat er op verschillende vakgebieden ervaring aanwezig is. Op juridisch- en financieel gebied, maar ook op het praktische gebied van energieprojecten. Bij dat laatste ben ik betrokken. Ik kom uit de energiewereld, heb jarenlang gewerkt bij en voor verschillende adviesorganisaties, ben directeur geweest van ENW Amsterdam en heb veel advieswerk gedaan voor projecten op het gebied van stadsverwarming, duurzame energie en energiebesparing. Op dit moment ben ik gestopt met advieswerk, maar ben ik nog wel actief verbonden aan initiatieven zoals de Stichting DE-on.”
Met uw bedrijf adviseerde u organisaties over de energietransitie. Kunt u toelichten aan wat voor een projecten u werkte?
“Een van de projecten waar ik aan heb gewerkt is het stadsverwarmingsproject van de gemeente Dordrecht, wat destijds in de kinderschoenen stond. Bij woningcorporaties was veel ‘koudwatervrees’ ten aanzien van stadsverwarming en warmtelevering. Ik heb de corporaties bijgestaan door het in kaart brengen van de voor- en nadelen, de risico’s én de toekomstige ontwikkelingen van warmtelevering om hen zo het vertrouwen te geven dat dit veel voor hen kan opleveren. Ook heb ik gewerkt voor AgentschapNL waar ik mede verantwoordelijk was voor de ontwikkeling van programma’s voor energiebesparing in de gebouwde omgeving. Want: ‘hoe kun je gebouweigenaren en organisaties zover krijgen dat zij overgaan tot het nemen van energiebesparende maatregelen?’ Interessante materie!”
Het is duidelijk te zien dat u alles op alles zet om de energietransitie in Nederland te versnellen. Waar komt deze motivatie vandaan?
“Ik heb de energiesector altijd een heel boeiende sector gevonden. Tijdens mijn studie politicologie heb ik een scriptie en dissertatie geschreven over het kernenergiebeleid; de machts- en invloedsrelaties in de kernenergiesector. Vanaf dat moment ben ik altijd betrokken geweest bij de energiesector. Energie is namelijk iets wat iedereen nodig heeft en waarvan de productie van grote invloed is op de leefomgeving. Mijn focus in de energiesector ligt daarom altijd bij efficiëntie en duurzaamheid.”
“Mijn focus in de energiesector ligt altijd bij efficiëntie en duurzaamheid.”
Wat vind u van de energieambities van de overheid?
“Eind jaren ’90 begon de liberalisering van de energiemarkt en was de overheid steeds minder betrokken bij energiebeleid. Het beleid ten aanzien van besparingen en duurzame energie wisselde sterk per kabinet. Dat was frustrerend. Inmiddels lijkt dat gelukkig anders; zit de overheid vol goede voornemens en wil zelfs in 2030 van het gasgebruik af zijn. Persoonlijk zet ik grote vraagtekens bij de haalbaarheid en wenselijkheid daarvan. Energie transporteren in gasvorm is veel goedkoper dan in de vorm van elektriciteit en ook voor aardgas zijn duurzame alternatieven, denk aan biogas en waterstof. Daarbij is twaalf jaar een te korte tijd om meer dan vijf miljoen woningen volledig om te bouwen op een andere energievoorziening.
Volgens mij moet de prioriteit van de overheid meer liggen op het isoleren van bestaande woningen, het gebruik van warmtepompen, het stimuleren van warmtelevering, het energieneutraal bouwen van nieuwbouw én het verduurzamen van de gasvoorziening. Het zou een gigantische prestatie zijn als de overheid daar een overtuigend en stabiel programma voor op kan zetten. Zonder overheidshulp gaat het namelijk niet. Meer dan 20 jaar geleden heb ik bijvoorbeeld gepleit om het Deense voorbeeld van warmtelevering te volgen. In Denemarken krijgt de gemeente veel meer bevoegdheden om gebieden aan te wijzen, worden er scherpe eisen gesteld aan het isoleren van woningen en zijn de economische voorwaarden zo ingericht dat warmtelevering aantrekkelijk is voor de bewoners. Vandaag de dag staan de Denen er veel gunstiger voor dan Nederland. In Nederland moet ik dus ‘eerst zien dan geloven’.”
“Wij willen verbinden, versnellen, versterken en dat kan ook zonder focus op financiering.”
DE-on is gericht op het versnellen van de energietransitie. Wat is volgens u het onderscheidend vermogen van de stichting?
Duurzame energieprojecten hebben vaak een lange aanloop nodig voordat men tot realisatie over kan gaan.
Gerrit Jan: “Initiatiefnemers van duurzame projecten krijgen regelmatig te maken met onzekerheden door wisselend overheidsbeleid, zoals subsidieregelingen die veranderen of onbekendheid met de materie. Ook financiering kan lastig zijn. Juist dáárom is DE-on opgericht. DE-on wil met investeringen, kennis en ervaring bedrijven helpen hun duurzame projecten te realiseren. Vaak projecten waar de markt nog niet in wil investeren zonder extra zekerheden. Als wij denken dat er perspectief in zit, geven we die extra zekerheid in de vorm van een lening of een deelname in het risicodragend kapitaal. We geven advies en met de 6,5 miljoen die de provincie ons toevertrouwde kunnen we de projecten dus ook financieel ondersteunen. Waarbij we er van uit gaan dat het geld weer terug komt als het project aan de verwachtingen voldoet. Het is dus een revolverend fonds.”
“DE-on wil met investeringen, kennis en ervaring bedrijven helpen hun duurzame projecten te realiseren.”
Inmiddels zijn jullie bijna vier jaar bezig: wat zijn voor u de hoogtepunten?
DE-on kan in de rollen van aanjager, regisseur, (hulp)projectontwikkelaar en financiële participant écht een versnelling teweeg brengen in de energietransitie. De afgelopen jaren heeft de stichting al veel mooie projecten mogen helpen en nog belangrijker: realiseren!
Gerrit Jan: “Eigenlijk vind ik elk project een hoogtepunt! Nu we een aantal jaar bezig zijn, kunnen we steeds meer projecten gaan realiseren. De looptijd is nu eenmaal lang. Op dit moment zijn we bijvoorbeeld bezig met een geothermieproject. Ik zou het een groot hoogtepunt vinden als dat met onze bijdrage wordt gerealiseerd. Groen Gas Almere is voor mij ook zeker een hoogtepunt. Niet alleen de vergistingsinstallatie zelf, maar vooral het feit dat het bedrijf aan het onderzoeken is hoe de restproducten die uit de gasproductie komen weer nuttig gebruikt kunnen worden. Ook de samenwerkingen tussen bedrijven in gemeentes die hun daken willen gebruiken om collectief zonne-energie op te wekken, vind ik prachtig. Het is lastig om de échte hoogtepunten eruit te pikken, omdat ieder project een grote stap voorwaarts is in de energietransitie en het zéker niet vanzelfsprekend is dat deze projecten van de grond komen. Er gaat een lang proces aan vooraf. Met DE-on zitten we immers in een lastig deel van de markt wat voor mij betekent dat ieder geslaagd project een nieuw hoogtepunt is.”
Wat zijn volgens u de grootste uitdagingen in de Provincie Flevoland de komende jaren? Waar moet de provincie volgens u rekening mee houden?
Flevoland loopt voorop als het gaat om duurzame energie. De provincie staat echter wel voor een grote verandering. Daar waar zo veel mogelijk duurzame energie eerst een streven was, zijn er nu harde afspraken gemaakt om in 2050 volledig energieneutraal te zijn.
Gerrit Jan: “Ik vind dat de Provincie Flevoland al goed bezig is met het ontwikkelen van duurzame energieprojecten. Denk aan de windprogramma’s: deze zijn prachtig! Wat ik echter graag zou willen zien –en dat geldt niet alleen voor de provincie, maar ook voor de gemeentes– is de betrokkenheid van bedrijven en vooral het MKB. Als je wilt dat deze groep gaat investeren in duurzaamheid, dan moet je ze meer ‘sturen’. Er bestaat bijvoorbeeld al tien jaar een wetgeving die zegt dat bedrijven die energiebesparende maatregelen kunnen uitvoeren –die binnen vijf jaar terugverdiend zijn– dit moeten doen. Deze wetgeving wordt alleen niet uitgevoerd. Hier ligt dus een gigantisch potentieel én een uitdaging. Hier is gerichte sturing en stimulering nodig die bewerkstelligt dat bedrijven de besparingen realiseren die goed zijn voor een duurzame samenleving en voor hun portemonnee. Vergelijkbare uitdagingen zijn er in de bestaande bouw. Voor nieuwbouwprojecten zijn er landelijke maatregelen waar vanaf 2020 volledig energieneutraal gebouwd moet worden. De huidige woningen zijn dan ook een hele grote uitdaging. Nu is Flevoland een vrij ‘jonge’ provincie, maar mensen zover krijgen om te investeren in duurzaamheid gaat helaas nog moeizaam.”
“Wat ik graag zou willen zien –en dat geldt niet alleen voor de provincie, maar ook voor de gemeentes– is de betrokkenheid van bedrijven en vooral het MKB.”
Vragen?
Bent u op dit moment bezig met (de financiering van) uw duurzame energieproject? Heeft u vragen? Neem dan vrijblijvend contact op met Stichting DE-on. Dit kan telefonisch op 085 4000 300, of per e-mail aan info@deonflevoland.nl.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]